معرفی رشته مهندسی معماری

         

 شرح شغل، محیط کار، زمینه های فعالیت، خلاصه ای از وظایف...

مهندسی معماری :

اگر از طراحی لذت برده و عاشق ساخت و ساز هم هستید، شغل مهندسی معماری می تواند برای شما ایده آل باشد.

معماری چیست ؟

معماری، هنر و فن طراحی و ساختن بناها، فضاهای شهری و دیگر فضاهای درونی و بیرونی برای پاسخ هماهنگ به نیازهای کارکردی و زیباشناسانه است.

معماری هنر و ذوق است

معماری بیش از اینکه تکنیک و فن باشد، هنر و ذوق است. در واقع می توان گفت ظاهر و نمای شهرها را مهندسان معمار می سازند. معماری، که برخی آن را مادر هنرها می دانند، قدمتی بسیار طولانی در تاریخ دارد و در ایران نیز به سال ها پیش از اسلام باز می گردد

.

 مهندس معمار چه کار می کند ؟

کسی که طراح و سازنده بناها و ساختمان ها می باشد، مهندس معمار است. مهندس معمار، نقشه های ساختمان های جدید و برنامه بازسازی و محافظت از ساختمان های قدیمی را طراحی می کند. همچنین کار مهندس معمارطرح ریزی ترکیب و نحوه قرار گیری مجموعه ای از ساختمان ها و فضاهای اطراف آنها نیز می باشد.  او این کارها را با تکیه بر علم مهندسی، ذوق هنری و شناختی که از فرهنگ، آداب و رسوم، جغرافیای انسانی و طبیعی محل مورد نظر خود دارد، انجام می دهد.

 نمونه فعالیت های مهندس معمار

مهندس معماری می‌تواند در زمینه‌های زیر فعالیت کند  :

• طراحی (تک بنا یا مجموعه زیستی کوچک)، از طراحهای اولیه تا مراحل اجرایی کار و طراحی اجزا و عناصر تشکیل دهنده بنا

• رهبری و سرپرستی دفاتر مشاور معماری (مهندسی مشاور(

• نظارت عمومی و عالی بر صحت انجام کار در عملیات اجرایی ساختمانی (مهندسی ناظر)

• مدیریت و هماهنگی اجرایی پروژه‌های معماری (مدیریت پروژه)

• تأسیس و سرپرستی مؤسسات پیمانکاری و احداث ساختمان

• همکاری با کلیه متخصصینی که کار آنها به نحوی با ساماندهی محیط زیست مرتبط است. مانند اکولوژیست‌ها، جغرافی دانان، اقلیم شناسان، برنامه ریزان اقتصادی و اجتماعی و…

• طراحی پارک‌ها و میادین شهری و محوطه سازی آنها

• مشارکت در پروژه‌های برنامه ریزی و طراحی شهری و شهرسازی

• طراحی تک بناها در مقیاس کوچک و انجام دکوراسیون داخلی

• انجام کارهای پژوهشی و آموزشی در زمینه طراحی فضا

دقت، نظم، خلاقیت

مهندس معمار باید روش مند و منطقی باشد. همچنین باید برنامه های طراحی و نقشه کشی کامپیوتری را بداند و بتواند در شرایط کاری پرفشار کار کند. مهندس معمار باید فردی دقیق، منظم و خلاق باشد و با تکیه بر قدرت تجسم، ذوق هنری و علم مهندسی خود به طراحی نقشه ی ساختمان های مختلف بپردازد.

تفاوت کار مهندس عمران و مهندس معمار

کار مهندس معمار با مهندس عمران در گرایش سازه شباهت هایی دارد. اما یک تفاوت اساسی بین آنها این است که مهندس عمران در طراحی بنا صرفا به اصول فنی توجه می کند ولی مهندس معمار علاوه بر اصول فنی، به جنبه های زیبایی شناختی، روانشناسی و فرهنگی آن بنا نیز توجه دارد. مهندس معمار معمولا بر اساس ایده های فردی، نیازهای جامعه، قوانین و مقررات موجود و خواست و سلیقه کارفرما، کار طراحی ساختمان ها و بناها را انجام می دهد.

ساعت کار مهندس معمار

معماری مانند بسیاری از مشاغل نیست که بتوان ساعات کاری مشخصی برای آن تعریف کرد. مهندس معمار به طور مداوم با کار خود درگیر بوده و ساعت کاری برای او خیلی معنایی ندارد. محل کار مهندس معمار در دفاتر کاری و در محل پروژه های ساخت و ساز است و در محل پروژه باید از لباس های ایمن از جمله کلاه و کفش مجهز استفاده کند.

 نیاز جامعه امروز ایران به مهندسین معمار

صنعت ساخت و ساز کشور دچار مشکلاتی است. از مهم ترین ها آنها می  توان به از دست دادن هویت ملی و تاریخی معماری ایرانی و اسلامی و عدم استفاده از دستاوردهای این معماری اصیل و در کنار آن عدم استفاده صحیح از یافته ها و دستاوردهای استاندارد معماری نوین نام برد. به عنوان مثال هنوز مشکلات اساسی از جمله عدم استفاده از سیستم های تهویه مناسب، عدم توجه به لزوم متناسب بودن موقعیت جغرافیایی ساختمان با ویژگی های آن، استفاده از طرح هایی که فضای پرت و غیرقابل استفاده در ساختمان را زیاد می کند و ... در ساختمان سازی ما وجود دارد. برای رفع این مشکلات نیاز به تدبیر و اقدام مسئولان و همکاری متخصصان این حوزه از جمله مهندسان معمار می باشیم.

 وظایف مهندس معمار

مهندسین معماری با توجه به اینکه در چه محیط های کار می کنند دارای وظایف مختلفی می باشند. ما در اینجا مهمترین وظایف آنها را به صورت طبقه بندی شده اشاره کرده ایم. هر یک از مهندسین معماری با توجه به اینکه در چه محیطی و چه شرکت یا سازمانی فعالیت می کنند چند وظیفه از وظایف زیر را بر عهده دارند.

• یافتن پروژه جدید از طریق بازاریابی و دادن توضیحات لازم برای مشتری

• مشورت با مشتری برای تعیین نیاز مشتری و الزامات لازم برای ساختمان ها

• بررسی و تحلیل شرایط و خصوصیات زمین و محوطه ساخت و ساز

• تعیین خصوصیات فیزیکی و کمی طرح همراه با تخمین مواد و تجهیزات لازم و هزینه یابی و زمان بندی اولیه پروژه

• تهیه طرح ها و نقشه های پروژه با استفاده از نرم افزارهای طراحی و مدلسازی کامپیوتری

• همکاری با سایر مهندسان از جمله مهندسان تاسیسات مکانیک، مهندسان برق و ... در انجام محاسبات فنی و تاسیسات مکانیکی و برقی و ...

• نظارت بر کار تکنسین ها و کارگران

• بستن قرارداد با پیمانکاران

• مدیریت پروژه های ساخت و ساز

• بازدید از محل پروژه برای اطمینان یافتن از پیشرفت آن مطابق با برنامه

معماری در دانشگاه های دولتی

• در حال حاضر در دانشگاه های دولتی "معماری" در قالب دو رشته اصلی مهندسی معماری و معماری داخلی در مقطع کارشناسی ارائه می شود. البته تعداد پذیرش رشته مهندسی معماری به نسبت معماری داخلی خیلی بیشتر است.

•  تعداد کل واحدها در رشته مهندسی معماری 140 واحد است که شامل 20 واحد عمومی، 29 واحد دروس پایه، 60واحد دروس اصلی، 27 واحد دروس تخصصی  و 4 واحد اختیاری می شود. در حال حاضر حدود 40 دانشگاه دولتی و غیر انتفاعی این رشته را به دانشجویان ارائه می دهند. فارغ التحصیلان رشته مهندسی معماری و  مهندسی عمران  در مقطع کارشناسی بهترین گزینه برای ورود به مشاغل مرتبط با معماری می باشند.

 

بازار کار ، فرصت های استخدامی و درآمد مهندس معمار در ایران و سایر کشورها

 معمولا بیشتر مهندسان معمار دارای مدرک کارشناسی، می توانند طراح فنی ساختمانها، ناظر اجرای طرح و سرپرست دفاتر مشاوره شوند. مهندسان معماری که مدارک عالی در مقطع تحصیلات تکمیلی دارند، به دلیل گذراندن دروس هنری معماری بیشتر، علاوه‌ بر طراحی‌ بناها می‌توانند به‌ طراحی‌ و ساخت‌ ماکت‌ و طراحی‌ معماری‌ داخلی‌ بپردازند یا به‌ عنوان‌ ناظر ساخت‌ فعالیت‌ کنند. مهندس معمار می تواند حتی کار و کسب درآمد خود را از زمان تحصیل شروع کرده و به عنوان نقشه کش و کمک طراح وارد بازارکار شود.

سازمان نظام مهندسی ساختمان و پروانه اشتغال

مهندس معمار برای اینکه بتواند کار نظارت بر ساختمان را انجام دهد، باید از سوی نظام مهندسی ساختمان پروانه اشتغال به کار دریافت کند. در واقع باید صلاحیت نظارت و طراحی او از سوی مراجع ذیصلاح تایید شود. بسیاری از مراجع مانند شهرداری ها و مراکز صدور پروانه ساختمان، برای صدور پروانه ساخت و یا مجوزهای دیگر، نقشه هایی را می پذیرند که توسط مهندسان معمار دارای پروانه اشتغال تهیه شده باشد و برای کنترل و نظارت نیز باید از این افراد استفاده شود.

کار به صورت پروژه ای 

مهندس معمار فرصت های شغلی زیادی را به صورت کارهای پروژه ای پیش رو دارد. پیشرفت کاری مهندس معمار به میزان زیادی به مهارت ها، شایستگی ها و تجارب او ارتباط دارد.

کارآفرینی، استخدام دولتی یا کارمند شرکت خصوصی

با داشتن تجربه کاری و سرمایه لازم مهندس معمار می تواند شرکت مستقلی تاسیس کرده و به شکل قراردادی با سازمان ها، شرکت ها و افراد مختلف کار کند. همچنین می تواند در شرکت های دولتی و خصوصی حوزه معماری و ساخت و ساز مشغول به کار شود .مهندس معمار همچنین آمادگی‌ کار در رشته‌های‌ مرتبط‌ با معماری‌ مثل‌ معماری داخلی، طراحی‌ صحنه‌ یا طراحی‌ صنعتی‌ را نیز دارد.

کار به جای مهندس عمران یا بالعکس

کار مهندس معمار و مهندس عمران در برخی از پروژه های موجود در کشور با یکدیگر تداخل کرده است. یعنی گاهی به جای مهندس معمار از مهندس عمران و برعکس استفاده می شود. البته به طور کلی حوزه کاری مهندس معمار از یک مهندس عمران محدودتر است.

آقایان یا خانم ها ، کدامیک برای مهندسی معماری مناسب ترند ؟

با توجه به وضعیت رو به رشد انواع ساخت و سازهای مسکونی، تجاری، فرهنگی و ... و سود آور بودن این عرصه، به نظر می رسد بازارکار نسبتا مناسبی پیش روی مهندسان معماری باشد. لازم به ذکر است که در این شغل معمولا آقایان راحت تر می توانند شغل خود را بیایند و یا برای پروژه های ساخت و ساز قرارداد ببندند. البته موفقیت مهندس معماری در یافتن موقعیت شغلی مناسب، بیشتر به میزان علاقه، مهارت، دانش و تجربه و کارنامه فعالیت او بستگی دارد.

استخدام معماران در سایر کشورها 

وضعیت استخدام شغل مهندسی معماری در برخی کشورهای جهان به شرح زیر است

آمریکا - پیش بینی می شود بین سال های2010  تا2020  میزان استخدام مهندس معمار 24  درصد رشد داشته باشد. در حالی که متوسط این رشد برای همه مشاغل14  درصد خواهد بود.

 استرالیا -  میزان رشد استخدام مهندس معمار در سال 2011،18.4  درصد بوده و در5  سال اخیر در مقایسه با متوسط رشد استخدام همه مشاغل (10.2 درصد)، 8.6  درصد رشد کاهشی ( رشد منفی) داشته است.

درآمد شما به عنوان مهندس معمار بستگی دارد به ...

متوسط درآمد مهندس معمار نسبت به بسیاری از مشاغل در سطح قابل قبولی قرار دارد. به عنوان مثال مهندسان معمار که پروانه اشتغال به کار از سازمان نظام مهندسی دارند، بابت هر تاییدیه نقشه مبلغ مناسبی دریافت می کنند. مهندس معماری که در بخش دولتی استخدام شود، مطابق با قانون مدیریت خدمات کشوری حقوق دریافت می کند.

مهارت های شما، تعیین کننده درآمد شماست

مهندسان معماری که در شرکت های خصوصی فعالیت می کنند، بسته به میزان مهارت، توانمندی، سابقه کار و نوع توافقی که با کارفرما کرده اند، درآمدهای متفاوتی دارند. آنهایی که خود، شرکت شخصی راه اندازی کرده اند، در کنار سختی های زیاد کار، اگر بتوانند به خوبی مشتری جذب کرده و پروژه های زیادی بگیرند، درآمد بسیار خوبی خواهند داشت. در مجموع مهندس معمار هرچه خلاق تر، توانمندتر و کارنامه کاری بهتری داشته باشد، به درآمدهای بالاتری دست می یابد.

درآمد مهندسین معمار در ایران 

در جدیدترین پژوهش صورت گرفته در اواخر سال 1392 توسط تعدادی از متخصصان شغلی کشور، گروه های مختلف شغلی از نظر درآمدی مورد بررسی قرار گرفته اند. بر این اساس متوسط حقوق و درآمد مهندس معماری در سمت های مختلف شغلی و در رده های مختلف سازمانی (کارشناس، سرپرست و مدیر) استخراج شده است.

برخی از سمت هایی که در این پژوهش در نظر گرفته شده اند شامل مهندس معمار، کارشناس معماری، مهندس طراح، سرپرست کارگاه، مدیر فنی، مدیر پروژه و ... می باشند که یک مهندس معماری می تواند در هر یک از آنها استخدام شده و فعالیت نماید.

برای مهندس معماری در هر سمت  و در هر رده سازمانی حداقل، حداکثر و متوسط درآمد ماهیانه ذکر شده است. به عنوان مثال مهندسان معماری که در سمت مهندس طراح در سمت کارشناس کار می کنند، در اواخر سال 1392، حداقل درآمد 700000 تومان، حداکثر درآمد 2250000 تومان و متوسط درآمد ماهیانه 1200000 تومان را داشته اند.

نقش و توانایی یا کارایی

فارغ التحصیلان این دوره براساس توانائیهای که در روند آموزش کسب نموده اند می توانند در زمینه های زیر ایفای نقش کنند. 
1- طراحی (تک بنا یا مجموعه زیستی کوچک)، از طرحهای اولیه تا مراحل کار و طراحی اجزاء و عناصر تشکیل دهنده بنا این زمینه از کار معمار در حقیقت وظیفه محوری او را تشکیل می دهد. 

2- همکاری با گروه مهندسان مشاور معماری در جهت توسعه طرحها و تهیه نقشه های معماری مراحل یک و دو

3- نظارت بر صحت انجام کار درعملیات اجرایی ساختمان

4- مشارکت درمدیریت اجرایی پروژه های معماری 

5- عضویت در کادر فنی شهرداریها و سازمانهای مشابه 

6-تدریس در دوره های کاردانی و همینطور دبیرستانهای فنی حرفه ای و کاردانش دانش آموزان و پرورش

ضرورت و توانایی

نیازهای رو به روز کشور در عرصه ساخت و ساز کیفیت بخشیدن و صحت عمل دراین زمینه در گرو تربیت کارشناسائی است که بتوانند نیازهای یاد شد را در جهات فوق برآورده سازند. بدیهی است سوق دادن آموزش به سمت جوابگویی هر چه بیشتر به نیازهای واقعی و صالح جامعه و آشنایی دانشجویان با فرهنگ خودی و صحیح معماری و سلامت به سلایق مردم میتواند به هدف فوق کمک موثر نماید. مهندس معمار برای اینکه در شغل خود موفق شود باید دارای یک سری از مهارت ها و تخصص ها باشد. بعضی از این مهارت ها، عمومی و برخی دیگر از آنها اختصاصی این شغل است.

مهارت های عمومی 

مهارت های عمومی در خیلی از شغل های مشابه مورد نیاز است و کسانی که این مهارت ها را دارند، نسبت به سایر افراد احتمال موفقیت بیشتری در کسب و کار و شغل خود پیش رو خواهند داشت.

رویکرد روش مند، تحلیلی و منطقی (همچون سایر مشاغل مهندسی و فنی)

توانایی عالی در ریاضیات به خصوص هندسه

مهارت های ارتباطی و مذاکره ای قوی (برای موفقیت بیشتر در گرفتن پروژه و یا مذاکره با کارفرمایان و متقاعد کردن آنها)

دقت زیاد و توجه به جزئیات (که هم در مهندسی نیاز است هم در فعالیت های هنری و معماری هر دو را در کنار هم دارد)

توانایی مدیریت و سازماندهی (به منظور سازماندهی تیم های کاری) و انجام کار تیمی

توانایی تحمل فشار کاری زیاد

قدرت تجسم و خلاقیت

توانایی حل مساله

مهارت های تخصصی

بعضی از مهارت ها برای مهندسین معماری، جزء مهارت های تخصصی محسوب می شوند. برخی از این مهارت ها قبل از شروع به کار به کارجویان و فارغ التحصیلان رشته های مختلف معماری کمک می کند تا کار بهتری برای خود پیدا کنند و بعضی دیگر از این مهارتها، به کسانی که مشغول به کار هستند، کمک می کند تا بتوانند در شغل خود ارتقاء پیدا کنند و مسئولیت های بیشتر و بزرگتری را قبول نمایند. برخی از این مهارت ها به شرح زیر است :

اطلاعات عمومی خوب در زمینه تاریخ بخصوص تاریخ معماری ایران و جهان، جغرافیا، اقلیم‌شناسی، روانشناسی، مردم‌شناسی و اقتصاد  (چون معماری با همه این عناوین در ارتباط است)

آگاهی از اثرات اجتماعی و زیست محیطی پروژه ها

داشتن ذوق و استعداد هنری به همراه علاقه مندی و استعداد در ریاضیات

مهارت های طراحی و نقشه کشی با استفاده از نرم افزارهای کامپیوتری

امروزه نرم افزارهای رایانه ای یکی از مهم ترین ابزارهای اصلی مهندس معماری است که یاری گر او در رسیدن به اهدافش می باشد. اگر به بررسی اجمالی آگهی های استخدامی مهندس معماری بپردازید، متوجه خواهید شد اکثر کارفرماها، شرکت ها و سازمان ها یکی از شرایط جذب مهندس معمار را تسلط بر نرم افزارهای مربوط به حوزه مهندسی معماری قرار داده اند.

بنابراین اگر می خواهید در شغل مهندسی معماری موفق باشید، به راحتی و سریعا بتوانید شغل مناسب و پردرآمدی را پیدا کنید و یا اگر شاغل در این حوزه هستید و می خواهید پله های ترقی را سریعتر طی کنید، مطمئن باشید یادگیری نرم افزارهای تخصصی مهندسی معماری یکی از راه های اصلی و مطمئن برای شماست.

نرم افزارهای تخصصی معماری

مهم ترین نرم افزارهای تخصصی و کاربردی مهندسی معماری عبارتند از :

Auto Cad : نرم افزار  طراحی های دو بعدی و سه بعدی و علوم مهندسی مرتبط با نقشه کشی (دریافت بسته آموزش نرم افزار Auto Cad)

3D Max : نرم افزار ساخت و متحرک سازی مدل های سه بعدی (دریافت بسته آموزش نرم افزار 3D Max)

Revit : نرم افزار مدل سازی و طراحی نقشه های ساختمانی (دریافت بسته آموزش نرم افزار Revit)

V-ray : نرم افزار رندر گرفتن در کل نرم افزارهای سه بعدی

ArchiCAD 17 : نرم افزار طراحی، ترسیم و تحلیل سه بعدی ساختمان (دریافت بسته آموزش نرم افزار ArchiCAD 17 )

Floor Plan 3D : نرم افزار طراحی مدل های سه بعدی از منازل و ساختمان ها ( دریافت بسته آموزش Floor Plan 3D )

   : Sketchupنرم افزار ساخت اشکال سه بعدی